Η λογοτεχνία με απλά λόγια - page 8

Η
αφήγηση ιστοριών είναι τόσο
παλιά όσο και η ανθρωπότητα.
Η παράδοση της αποτύπωσης
των γεγονότων και των πεποιθήσεων
μιας κοινότητας ξεκίνησε από την εποχή
που οι άνθρωποι έλεγαν παραμύθια
γύρω από τη φωτιά. Η Ιστορία διασώ-
θηκε μέσα από θρύλους και μύθους που
περνούσαν από γενιά σε γενιά και
έδιναν απαντήσεις για τα μυστήρια του
σύμπαντος και τη δημιουργία του.
Υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες
αρχαίων πολιτισμών, αν και η γραφή
ως ανακάλυψη περιοριζόταν σε απλές,
πεζές διαδικασίες –όπως για εμπορικές
συναλλαγές ή για την καταγραφή ποσο-
τήτων των αγαθών. Οι χιλιάδες πήλινες
πινακίδες σε σφηνοειδή γραφή που
βρέθηκαν στην Ουγκαρίτ της Συρίας
αποκαλύπτουν την ήδη σύνθετη φύση
της γραφής από το 1500 π.Χ. Σύντομα
εξελίχθηκε από μέσο καταγραφής εμπο-
ρικών στοιχείων σε τρόπο διατήρησης
των προφορικών ιστοριών που υπήρ-
χαν σε κάθε πολιτισμό, των ηθών και
των εθίμων, των ιδεών και των κοινωνι-
κών δομών. Αυτό οδήγησε στα πρώτα
γραπτά έργα, στις επικές ιστορίες της
Μεσοποταμίας, της Ινδίας και της
αρχαίας Ελλάδας και στα πιο φιλοσο-
φικά και ιστορικά κείμενα της αρχαίας
Κίνας. Όπως εύστοχα ανέφερε και ο
Τζον Στάινμπεκ στον ευχαριστήριο λόγο
του για το Βραβείο Νομπέλ το 1962: «Η
λογοτεχνία είναι τόσο παλιά όσο η
ομιλία. Προέκυψε από μια ανθρώπινη
ανάγκη, δεν άλλαξε, έγινε όμως ακόμα
πιο αναγκαία.»
Η δεσποινίς Μπίνγκλι στο
Περηφά-
νια και προκατάληψη
της Τζέιν Όστεν
μπορεί απλώς να φλυαρούσε όταν
δήλωνε «Πόσο πιο γρήγορα πλήττει
κανείς με οτιδήποτε άλλο εκτός από ένα
βιβλίο!» αλλά πολλοί συμφωνούμε με
την άποψή της. Παρά τους αναρίθμη-
τους περισπασμούς των σημερινών
αναγνωστών, η λογοτεχνία εξακολουθεί
να ικανοποιεί μια πνευματική ή ψυχική
ανάγκη και ανοίγει τον νου σε έναν
κόσμο απεριόριστης ποικιλίας. Έργα
αιώνων συνεχίζουν να μας γοητεύουν
και να μας ψυχαγωγούν μέχρι σήμερα .
περίπλοκα μεταμοντέρνα κείμενα απο-
τελούν πρόκληση, αλλά μας καθηλώ-
νουν . και καινούρια, δροσερά μυθιστο-
ρήματα διαβάζονται σαν να χρησιμο-
ποιούνται οι λέξεις τους για πρώτη
φορά.
Ορισμός της λογοτεχνίας
Αν και ο απλός ορισμός της «λογοτε-
χνίας» είναι «τα γραπτά έργα», η λέξη
συνδέεται κυρίως με έργα μυθοπλα-
σίας, θεατρικά έργα και ποιήματα και
περιλαμβάνει τους μη μετρήσιμους
παράγοντες της υπεροχής και της διά-
κρισης. Αυτές οι αξίες είναι εγγενείς
στον κανόνα της λογοτεχνίας που χρη-
σιμοποιείται για ακαδημαϊκή μελέτη και
εκτίμηση και εξελίσσεται από τα μέσα
του 19ου αιώνα και μετά. Ο όρος
«κανόνας» προέρχεται από τους εκκλη-
σιαστικούς κανόνες, τα εγκεκριμένα
θρησκευτικά κείμενα. Ο λογοτεχνικός
κανόνας –μια συλλογή έργων που είναι
ευρέως αποδεκτά ως εξαιρετικής ποιό-
τητας– απαρτιζόταν σχεδόν αποκλει-
στικά από γνωστά έργα της δυτικοευ-
ρωπαϊκής λογοτεχνίας.
Από τα μέσα του 20ου αιώνα, οι
θεωρητικοί του πολιτισμού και της
λογοτεχνίας επιχείρησαν να υποβαθμί-
σουν τον κανόνα αμφισβητώντας το
κύρος αυτών των καταλόγων με έργα
«νεκρών, λευκών Ευρωπαίων». Η ιδέα
ενός κανόνα «σπουδαίων έργων» εξα-
κολουθεί να αποτελεί χρήσιμο πλαίσιο,
αλλά αντί να αφορά τους ίδιους πάντα
τίτλους, εξελίσσεται, αφού κάθε γενιά
επανεξετάζει την ιδεολογία και τις δομές
εξουσίας βάσει των οποίων επέλεξαν οι
προηγούμενες γενιές τα βιβλία, και
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
12
Αρχίζω γράφοντας την
πρώτη πρόταση –και επαφίεμαι
στον Παντοδύναμο Θεό
για τη δεύτερη.
Λόρενς Στερν
1,2,3,4,5,6,7 9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,...20
Powered by FlippingBook