Basic HTML Version
29
Η
κλασική αρχιτεκτονική
βασίζεται
στις μαθηματικές αναλογίες του
Πυθαγόρα. Παντού χρησιμοποιούνται
αρμονικά σχήματα και αρμονικές
αναλογίες, από τα μικρότερα
αρχιτεκτονικά στοιχεία μέχρι ολόκληρο
το οικοδόμημα.
πράγματι να συνέβη, αλλά το πιθανότερο
είναι ότι ο Πυθαγόρας προσδιόρισε τους
λόγους των αρμονικών διαστημάτων
(πόσες νότες πρέπει να μεσολαβούν ανά
μεσα σε δύο νότες για να συνηχούν ευχά
ριστα) πειραματιζόμενος με ένα έγχορδο.
Ανακάλυψε ότι αυτά τα διαστήματα ηχού
σαν αρμονικά επειδή η σχέση μεταξύ τους
ήταν ένας ακριβής και απλός μαθηματικός
λόγος. Η στήλη, ή αρμονική σειρά όπως
είναι γνωστή σήμερα, τον έπεισε ότι η
τελειότητα των μαθηματικών που είχε
ανακαλύψει στην αφηρημένη γεωμετρία
υπήρχε και στον φυσικό κόσμο.
Άστρα και στοιχεία
Ο Πυθαγόρας είχε πλέον αποδείξει ότι η
δομή του σύμπαντος μπορεί να ερμηνευ
τεί με μαθηματικούς όρους –«οι μορφές
και οι ιδέες διέπονται από τους αριθ
μούς»– καθώς επίσης ότι η ακουστική
είναι ακριβής επιστήμη και οι αριθμοί
διέπουν τις αρμονικές αναλογίες. Στη
συνέχεια άρχισε να εφαρμόζει τις θεωρίες
του στο σύμπαν, δείχνοντας τις αρμονικές
σχέσεις των αστέρων, των πλανητών, και
των στοιχείων. Η ιδέα του σχετικά με τις
αρμονικές σχέσεις των αστέρων υιοθετή
θηκε με ενθουσιασμό από τους αστρονό
μους του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης,
οι οποίοι ανέπτυξαν ολόκληρες θεωρίες
γύρω από την ιδέα της «μουσικής των
σφαιρών», ενώ η πρότασή του ότι τα
στοιχεία μπορούν να ταξινομηθούν σε
αρμονική σειρά αναβίωσε 2.000 χρόνια
μετά τον θάνατό του. Το 1865, ο Άγγλος
χημικός Τζον Νιούλαντς ανακάλυψε ότι
όταν τα χημικά στοιχεία ταξινομούνται
σύμφωνα με το ατομικό βάρος τους, τα
στοιχεία με παρόμοιες ιδιότητες απαντώ
νται έπειτα από οκτώ στοιχεία της σειράς
κάθε φορά –όπως οι μουσικές νότες. Αυτή
η ανακάλυψη έγινε γνωστή ως «νόμος
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ
των οκτάβων», και βοήθησε στην ανά
πτυξη του Περιοδικού Πίνακα των
Στοιχείων, ο οποίος χρησιμοποιείται
μέχρι σήμερα.
Ο Πυθαγόρας διατύπωσε επίσης την
αρχή της παραγωγικής συλλογιστικής, η
οποία είναι η ανάπτυξη μιας βηματικής
διαδικασίας, που ξεκινά με αυταπόδεικτα
αξιώματα (όπως «2 + 2 = 4») για να κατα
λήξει σε ένα νέο συμπέρασμα ή γεγονός.
Η παραγωγική συλλογιστική τελειοποιή
θηκε αργότερα από τον Ευκλείδη και
αποτέλεσε τη βάση της μαθηματικής
σκέψης κατά τον Μεσαίωνα αλλά και
αργότερα.
Μία από τις σημαντικότερες συνει
σφορές του Πυθαγόρα στην ανάπτυξη της
φιλοσοφίας ήταν η ιδέα ότι η αφηρημένη
σκέψη (η θεώρηση) υπερέχει έναντι των
αποδείξεων που μας παρέχουν οι αισθή
σεις. Αυτή η ιδέα υιοθετήθηκε από τον
Πλάτωνα στη θεωρία των μορφών του
και αναβίωσε στη φιλοσοφική μέθοδο
των ορθολογιστών του 17ου αιώνα. Οι
πυθαγόρειοι ήταν οι πρώτοι που επιχεί
ρησαν να συνδυάσουν το ορθολογιστικό
με το θρησκευτικό, ένα πρόβλημα που
έκτοτε απασχολεί επίμονα τη φιλοσοφία
και τη θρησκεία.
Ο λόγος είναι αιώνιος,
όλα τα άλλα είναι θνητά.
Πυθαγόρας
Σχεδόν όλα όσα γνωρίζουμε για τον
Πυθαγόρα προέρχονται από αναφορές
άλλων . ακόμα και τα βασικά στοιχεία για
τη ζωή του είναι εικασίες. Μολαταύτα, οι
ιδέες που φέρεται να διατύπωσε τον κατέ
στησαν μια σχεδόν μυθική προσωπικό
τητα (κάτι που, όπως φαίνεται, ενθάρρυνε
και ο ίδιος). Δεν έχει σημασία αν διατύ
πωσε πράγματι ο ίδιος αυτές τις ιδέες .
αυτό που είναι σημαντικό είναι η επίδραση
που είχαν αυτές οι ιδέες στη φιλοσοφική
σκέψη.
■