Πρόλογος
Για πάρα πολύ καιρό το θέμα της αυταπάτης απασχόλησε τους κύ-
κλους πολλών βαθυστόχαστων φιλοσόφων, ακαδημαϊκών και λο-
γίων που πραγματεύονταν βασικά ερωτήματα των ανθρωπιστικών
επιστημών. Ωστόσο, το ευρύ κοινό εξακολουθεί να αγνοεί σε γενικές
γραμμές αυτό το θέμα. Δεν θα μας απασχολούσε αν η έννοια της
αυταπάτης δεν ήταν τόσο διάχυτη ώστε να αγγίζει κάθε πτυχή της
ζωής. Η λέξη “αγγίζει” ίσως είναι πολύ ήπια για να περιγράψει την
επιρροή της αυταπάτης, η οποία στην ουσία
καθορίζει
όλους τους
τομείς της ζωής ενός ανθρώπου. Αντικείμενο αυτού του βιβλίου εί-
ναι ο καθοριστικός ρόλος της αυταπάτης –και ειδικότερα το πόσο
καθοριστική είναι για τη φύση της επιρροής που ασκεί ένας άν-
θρωπος σε κάποιους άλλους, και της εμπειρίας του με αυτούς.
Προκειμένου να σας δώσω μια γεύση γι’ αυτά που διακυβεύ-
ονται, ας δούμε το εξής παράδειγμα. Ένα νήπιο μαθαίνει να μπου-
σουλάει. Αρχίζει να εξερευνά το σπίτι με τη γνωστή μέθοδο της
οπισθοχώρησης. Κάποια στιγμή και καθώς κινείται προς τα πίσω,
σφηνώνεται κάτω από ένα έπιπλο. Προσπαθεί να απεγκλωβιστεί,
ενώ ταυτόχρονα κλαίει και χτυπά το κεφαλάκι του στα πλαϊνά
και το κάτω μέρος του επίπλου. Είναι παγιδευμένο και δεν του
αρέσει καθόλου. Κάνει το μόνο πράγμα που περνά από το μυαλό
του για να ξεφύγει: Σπρώχνει το σώμα του ακόμα πιο πολύ,
πράγμα που επιδεινώνει το πρόβλημα. Τώρα εγκλωβίζεται ακόμα
περισσότερο.
Αν αυτό το νήπιο μπορούσε να μιλήσει, θα κατηγορούσε το
έπιπλο για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Στο κάτω κάτω κάνει
ό,τι μπορεί. Δεν γίνεται να φταίει
αυτό
. Μα και βέβαια φταίει
το
νήπιο
, αν και δεν μπορεί να το καταλάβει. Ενώ κάνει πράγματι ό,τι
μπορεί, το πρόβλημα είναι ακριβώς ότι
δεν μπορεί να καταλάβει
